'Het Nederlandse antirookbeleid faalt'

Op de ranglijst van de Tobacco Control Scale, die aangeeft in hoeverre een land maatregelen neemt om het roken tegen te gaan, neemt Nederland een droevige 14e plaats in, tussen Bulgarije en Roemenië. Engeland staat glorieus bovenaan de lijst. Hogere tabaksprijzen, antirookcampagnes, het rookverbod in de horeca, een nepsigaret. Het helpt allemaal niets. Maar in het buitenland worden wel successen geboekt. Hoe dat kan? Deskundigen zijn het erover eens: een falend Nederlands beleid.

*Weinig veranderd*
De NPK (Nationaal Programma Kankerbestrijding) Monitor die woensdag 16 juni overhandigd wordt aan Paul Huijts, directeur-generaal van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), onderstreept het nog maar eens: het lukt maar niet om Nederland te laten stoppen met roken. In de afgelopen vier jaar is er maar weinig veranderd aan het aantal rokers. En dat heeft de overheid volgens deskundigen volledig aan zichzelf te danken.

*Verwarrende regels*
"In Nederland gaat het allemaal halfbakken", verzucht Marc Willemsen, hoogleraar Tabaksontmoediging aan de Universiteit van Maastricht. "Neem het rookverbod in de horeca: in Nederland zijn er nog kroegen waar je mag roken en in de cafés waar dat niet mag zijn vaak rookruimtes. Dat is verwarrend." Het antirookbeleid is volgens Willemsen in nevelen gehuld: "Het wordt allemaal niet goed uitgelegd wat ze nou precies willen en het lijkt alsof onze minister van Volksgezondheid Ab Klink er zelf niet helemaal achter staat. Daarnaast is het hypocriet dat al die accijns zomaar in de schatkist verdwijnt, zonder dat we zien wat daar mee gebeurt."

*Verantwoordelijkheid*
Volgens Lies van Gennip, directeur van Stivoro (Stichting Volksgezondheid en Roken), schort het aan twee dingen. "Ten eerste wordt er te weinig geld gestoken in voorlichting. Het budget voor de antirookcampagne is slechts een fractie van het geld dat er gestoken wordt in de BOB-campagne. Daarnaast zijn we gewoon te lief. De roker in Nederland wordt vriendelijk, zacht en empatisch benaderd; alsof het normaal is dat je rookt. Maar dat is het niet." Longarts Wanda de Kanter vindt dat jongeren maar weinig moeite hoeven te doen voor een pakje sigaretten: "Een uurtje oppassen op je buurmeisje en je kan weer een pakje kopen. Van de kinderen die achttien worden rookt 50 procent regelmatig een sigaret. De overheid legt de verantwoordelijkheid bij de burger, maar dat werkt dus niet."

*Maar hoe moet het dan wel?*
"Laten we een voorbeeld nemen aan Australië", vindt De Kanter. "Daar is het tot je achttiende verboden te roken en zijn er veel minder verkooppunten." Marc Willemsen ziet in Engeland een goed voorbeeld: "Het rookverbod in de horeca is daar echt een rookverbod, niks geen rookruimtes. Je betaalt daar ook veel meer voor een pakje: gemiddeld 7 euro. Binnenkort worden sigaretten uit het zicht gehaald. Je kan ze nog wel kopen, maar ze liggen onder de toonbank. Zo kom je ook niet meer in de verleiding. En een percentage van de accijns wordt gebruikt voor ontmoedigingscampagnes, dat is veel eerlijker."

*Strengere aanpak*
In Polen weten ze ook van aanpakken. Reclame is verboden, sigarettenautomaten zijn afgeschaft en de leeftijdsgrens staat op achttien. In Quebec, Canada, mag je binnen een straal van negen meter rond een school geen sigaret meer opsteken. En in Finland is het verboden om in de auto te roken als een minderjarige meerijdt. Zo ver ziet Willemsen het hier nog niet komen: "Dat soort maatregelen is te heftig voor Nederland, we vinden nu al dat we betutteld worden."


~Nienke Duimelaar~