Het aantal mensen werkzaam in de horeca kent een typisch seizoenspatroon. Tijdens het mooie weer is de vraag hoger als meer mensen eropuit trekken en ook meer buitenlandse toeristen ons land bezoeken. Het aantal mensen werkzaam in de horeca piekt doorgaans in juli en het dieptepunt ligt in februari. De afgelopen jaren heeft de horeca echter te maken gehad met grotere fluctuaties dan het normale seizoenspatroon. Tijdens de lockdowns moesten de meeste ondernemers grotendeels dicht, terwijl bij de heropening de vraag weer hoog was. Deze ontwikkeling is ook duidelijk zichtbaar in de vacaturegraad, gepubliceerd door het CBS. In het vierde kwartaal van 2020 waren er slechts 18 vacatures per iedere duizend werknemers in de horeca. Dit aantal schoot omhoog naar 83 vacatures in het derde kwartaal van 2021, de zomer na de grote lockdown. In het vierde kwartaal van vorig jaar nam het weer af naar 57, vanwege de aangescherpte restricties en sluiting van de (meeste) horeca.
‘Personeel gezocht’
Nu de restricties structureel zijn afgebouwd, profiteert de horeca van een forse inhaalgroei. Dit heeft ook een keerzijde: in bijna elke horecagelegenheid hangt momenteel een bordje ‘personeel gezocht’. Terwijl consumenten weer massaal de horeca bezoeken, heeft een gedeelte van het voormalig personeel in de horeca tijdens de lockdown een baan in een andere sector gevonden. Kortom, er ontstond een groot gebrek aan personeel, waardoor sommige horecazaken zelfs gedeeltelijk dicht moesten.
Netto instroom
Het CBS heeft nog geen cijfers over de vacaturegraad in de horeca in het eerste kwartaal van dit jaar. Maar uit onze transactiedata kunnen we een inschatting maken van het aantal werkenden in de horecasector. Wij observeren h et aantal mensen dat een inkomen ontvangen van een bedrijf actief in de horecasector.
We zien in de grafiek linksonder dat het aantal werkenden in de horecasector nog niet terug is op het pre-corona niveau van maart 2020. Het aantal werkenden ligt zelfs nog onder het niveau van de heropening in de zomer van 2020. Dat komt met name omdat de uitstroom van het personeel uit de horeca in de tweede lockdown (eind 2020) en derde lockdown (eind 2021) erg hoog was, terwijl tijdens de heropening veel minder personeel is teruggekeerd (zie grafiek rechtsonder). Opvallend is dat in de afgelopen maand het aantal instromers ver boven het aantal uitstromers ligt. Sinds onze observatieperiode – vanaf begin 2018 - was de netto instroom van werknemers in de horecasector nog nooit zo hoog als in maart dit jaar. Dit suggereert dat de krapte langzaam verdwijnt.
De sterke instroom is waarschijnlijk te danken aan een combinatie van de afbouw van ‘coronabanen’ (testcentra, GGD, etc) en hogere startsalarissen. Bovendien werden de Cao-lonen in de horeca in april 2022 verhoogd met 3,4%, wat weer meer mensen kan aantrekken. Vanaf april zijn er ook geen steunmaatregelen van de overheid meer van kracht en in combinatie met hoge energieprijzen zal dit leiden tot meer faillissementen in de sector. Een gevolg is dat er op deze wijze ook extra aanbod van personeel komt. Daarmee lijkt het keerpunt bereikt en verwachten we dat de krapte op de arbeidsmarkt in de horeca zal afnemen.
Reactie KHN
Koninklijke Horeca Nederland is het niet eens met de bank en laat via een woordvoerder het volgende weten: "Uit de berichtgeving van ABN Amro blijkt dat de afgelopen maand het aantal instromers ver boven het aantal uitstromers ligt. Volgens ABN Amro was de netto instroom van werknemers in de horecasector nog nooit zo hoog als in maart dit jaar – gemeten vanaf 2018. Dat is natuurlijk mooi, maar dit is aan het begin van het seizoen normaal. (Ook) buiten corona kent de horeca namelijk een groot personeelsverloop als gevolg van seizoensinvloeden en behoefte aan flexibiliteit. In 2019 ontstonden er 150.000 vacatures die grotendeels weer natuurlijk werden opgevuld. Rond de 100.000 vacatures werden opgevuld door nieuwe instromers. In 2020/21 nam de vraag naar personeel als gevolg van de coronabeperkingen tijdelijk af. Een deel van de medewerkers heeft lang moeten wachten tot ze weer aan het werk konden, maar er stroomden ook zo’n 100.000 medewerkers uit naar andere sectoren. In tegenstelling de normale situatie, werden die niet aangevuld. Naast de normale vervangingsvraag moet er dus een achterstand worden ingehaald."
Personeelstekort geen nieuwe fenomeen
"Voor corona kende de branche ook al een personeelstekort, met name als het gaat om vakpersoneel. Dit tekort zullen we – ook als de inhaalslag is gemaakt – nog steeds hebben. De krapte zal, afhankelijk van economische ontwikkelingen, de komende jaren verder toenemen. Onder andere als gevolg van demografische ontwikkelingen en de concurrentie met andere bedrijfstakken die eveneens een tekort hebben."
