Het gaat goed met de foodsector. De consument heeft duidelijk zijn hand van de knip gehaald nu hij meer vertrouwen heeft in de economie. Gedreven door de behoefte aan tijdwinst en beleving, eet hij vaker buiten de deur of koopt hij gemaksproducten voor thuis of onderweg. Dat is één van de conclusies uit de FSIN Food500 2017, de jaarlijkse ranking waarin het FoodService Instituut Nederland (FSIN) voor de vierde opeenvolgende keer de vijfhonderd grootste verkopers van voedings- en genotmiddelen op een rij zet.
De Top 500 van formules en merkconcepten zijn in 2016 samen goed voor een foodomzet van ruim €45,6 miljard. Dat is bijna 80% van alle euro’s die consumenten in Nederland uitgeven aan voedings-en genotmiddelen.
Supermarkten domineren
In de Top 10 van de FSIN Food500 2017 domineren de supermarkten. Op nummer 1 staat evenals vorig jaar AH Supermarkten met een foodomzet van €9,8 miljard. Het eerste foodservicemerk in de ranking is McDonald’s dat met een omzet van €732 miljoen de tiende plaats inneemt. Hekkensluiter van de ranglijst is Ellis Gourmet Burger Nederland met een omzet van €3,5 miljoen. Nieuwkomers in de ranglijst van 2017 zijn onder andere SLA op nummer 457 (€4,25 miljoen), Burgermeester op nummer 478 (€3,75 miljoen) en Tivoli Horeca op nummer 487 (€3,75 miljoen) - zie hieronder de Top 25 uit de FSIN Food500 2017.
Fooddelivery en blurring
In de ranking van de FSIN Food500 worden trends, zoals fooddelivery, food als lifestyle en de grensvervaging tussen foodretail en foodservice enerzijds en foodretail en non-foodretail anderzijds (blurring) steeds beter zichtbaar. Bekende maar soms ook jonge merken slaagden er dit jaar in hun omzetpositie op deze terreinen verder te verstevigen. Genoemde trends zijn exponenten van twee belangrijke ‘groeimotoren’ die het FSIN al geruime tijd signaleert:
- De consumentenbehoefte aan gemak en ontzorging
- De consumentenbehoefte aan beleving
Deze groeidrijvers zorgen er, gevoed door de digitalisering van de samenleving, voor dat de foodmarkt in versneld tempo verandert; ze zetten het midden van de markt (verder) onder druk.
Transitie in horeca
De klassieke horeca met name in de grote steden ondergaat als gevolg hiervan een ongekende transitie. Traditionele restaurants en cafés maken plaats voor helder geprofileerde monoconcepten met focus op enkele kernproducten. ‘Klokloos eten en drinken’ vormt er de basis. In de FSIN Food500 2017 debuteren enkele van deze monoconcepten en burgerbars (bijvoorbeeld SLA, Burgermeester).
Fastservicebedrijven innoveren driftig en realiseren eveneens groei, zoals McDonalds dat in 2016 weer fors meer bezoekers trok en boven het branchegemiddelde presteerde. Sterk groeiend is ook Happy Italy (op nummer 109, met een omzet van €35 miljoen); bezoekers staan ervoor in de rij. Bij tankshops en hun bakeries vindt in toenemende mate co-branding plaats (BP/Subway, BP/AH to go en Shell/Starbucks) om extra traffic te genereren.
Explosieve groei in delivery
Veelzeggend is daarnaast de explosieve groei in fooddelivery - zowel maaltijden als boodschappen - en in convenience. Het FSIN verwacht dat spelers in deze markt de komende jaren enkele miljarden euro’s aan nieuwe foodomzet hebben te verdelen. De groei van bezorgplatforms en -bedrijven als Thuisbezorgd.nl, Domino’s, New York Pizza en Picnic bevestigt deze ontwikkeling. Verdere groei ligt ook in het verschiet voor gemakswinkels op high traffic-locaties en langs snelwegen, al dan niet in combinatie met (non-food)retail (HEMA, AH to go, La Place, Spar City, Backwerk). Eind oktober komt het FSIN met een update van het vorig jaar gepubliceerde Delivery-onderzoek. Nu al is duidelijk dat de totale food-delivery waarde vanuit zowel horeca als retailers de grens van 2 miljard Euro ruimschoots gaat passeren. In 2017 groeit de totaalmarkt van delivery meer dan 20% ten opzichte van 2016 waarin die markt al 1,8 miljard Euro was.
Werkwijze
Met de vijfhonderd formules in de FSIN Food500 2017 heeft het FSIN bijna 45.000 vestigingen (inclusief meer dan 6.800 aangesloten vestigingen van Thuisbezorg.nl) in beeld gebracht, maar er zijn nog zeker zestigduizend andere plaatsen waar consumenten hun eten en drinken kunnen kopen. Aan deze editie van de FSIN Food500 heeft een derde van alle bedrijven meegewerkt door hun omzetcijfers met ons te delen. De overige omzetten hebben we met specialisten (en aan de hand van openbare bronnen en kengetallen) zo goed mogelijk ingeschat en aan de betreffende formules voorgelegd. Op basis daarvan hebben we een aantal correcties doorgevoerd. We berekenen daarom geen stijgings- en dalingspercentages ten opzichte van voorgaande uitgaven.
Top 25 van de FSIN Food 500 2017
1. AH Supermarkten - €9,8 miljard*
2. Jumbo Supermarkten - €5,8 miljard*
3. Lidl Nederland - €3,0 miljard
4. Plus - €2,2 miljard
5. Aldi Nederland - €1,8 miljard
6. Dirk - €1,1 miljard
7. Coop - €1,0 miljard*
8. EMTÉ - €959,6 miljoen
9. Albert Heijn XL - €869,0 miljoen*
10. McDonald’s - €732,0 miljoen
11. Hoogvliet - €724,5 miljoen
12. Deen - €674,0 miljoen
13. DekaMarkt - €544,7 miljoen*
14. Vomar Voordeelmarkt - €449,0 miljoen
15. Thuisbezorgd.nl - €420,0 miljoen
16. Shell Tankstations - €410,0 miljoen
17. AH.nl - €375,0 miljoen*
18. Gall & Gall - €351,6 miljoen*
19. Nettorama - €350,0 miljoen
20. Jan Linders - €346,0 miljoen
21. Spar - €330,7 miljoen*
22. HEMA - €29,0 miljoen
23. NS Stations Retail - €325,0 miljoen
24. Poiesz - €305,0 miljoen
25. De Keurslager - €288,0 miljoen
*Formules van één concern, bijvoorbeeld AH Supermarkten en AH.nl, beide merken van Ahold Delhaize, zijn afzonderlijk opgenomen in de ranking.
