De coronacrisis en de lockdownmaatregelen hebben de horeca ontzettend hard geraakt. Dit zien we terug in een ongekende krimp van de omzet- en de winstontwikkeling over 2020. Bovendien zijn de verdienmodellen in coronatijd aangetast en dit kan een herstel bemoeilijken. Dit blijkt uit het nieuwe SRA-rapport ‘Branches in Zicht 2021, de harde cijfers van Nederlandse ondernemingen’.
Omzetkrimp breed gedragen
De omzet is in de horeca in 2020 per saldo met 21,5 procent gekrompen, tegenover een lichte groei voor het mkb als geheel (0,6 procent). De krimp in de horeca werd breed gedragen: het aandeel van bedrijven met een lagere omzet steeg hard naar bijna 76 procent; 16 procent zag de omzet zelfs met 50 procent of meer afnemen.
Ongekende daling winst en brutomarge
De winstontwikkeling daalde met bijna 31 procent en de brutomarge kwam ruim 22 procent lager uit. In beide gevallen bleef de branche duidelijk achter bij het mkb-gemiddelde. 68 procent van de horecaondernemers zag de winst afnemen en 41,2 procent zelfs met 50 procent of meer. Deze percentages liggen ver boven die van eerdere jaren.
Winst en omzet over de jaren
In de meerjarenvergelijking valt op dat de omzet en de winst jaar sinds 2014 jaarlijks minder sterk stegen en sinds 2018 onder het mkb-gemiddelde doken. Het jaar 2019 was een trendbreuk, met nog maar een zeer bescheiden stijging van de omzet van 1,5 procent en een daling van de winst van bijna 11 procent. De extreme dalingen van de omzet en winst als gevolg van corona in 2020 werden dus al eerder ingezet.
Grote verschillen binnen de branche
Binnen de horeca liepen de resultaten in 2020 sterk uiteen. De vakantieparken profiteerden van het feit dat we door de reisverboden vakantie in eigen land moesten vieren en kenden een uitstekend jaar. Hotels, cafés en restaurants belandden daarentegen diep in de rode cijfers. Horecaondernemers die voor de coronacrisis al vooral op afhalen en bezorgen gericht waren, zoals snackbars en eetkramen, hebben de schade over het algemeen relatief beperkt gehouden of zelfs een winstgroei laten zien.
Personeelskosten sterk omlaag
Aan de kostenkant viel op dat de personeelskosten sterk zijn gedaald (-19,7 procent). Dit komt deels doordat flexwerkers niet meer zijn betaald, maar ook door de aftrek van de NOW-regeling. De loonkosten zijn met bijna 11 procent afgenomen.
Kredietwaardigheid verslechterd
Het percentage horecabedrijven dat aan de financiële verplichtingen kan voldoen (een PD-rating < 1 procent), is uitgekomen op 77. Dit betekent een lichte achteruitgang ten opzichte van het voorgaande jaar. De branche blijft duidelijk achter bij het mkb-gemiddelde, dat licht verbeterde naar 83,2 procent. Wel merken we op dat de verschillen binnen de branche ook hier aanzienlijk zijn. Per saldo is de categorie bedrijven die feitelijk op omvallen staan (PD-rating >3 procent) met ruim 4 procent gegroeid.
Over het onderzoek
Het SRA-Rapport ‘Branches in Zicht 2021, de harde cijfers van Nederlandse ondernemingen’ bevat de belangrijkste financiële kengetallen van het Nederlandse mkb. Het is gebaseerd op een grootschalige cijferanalyse van 360.000 jaarrekeningen uit de SRA-Benchmarkdatabase, genaamd Branche in Zicht (BiZ). De cijfers zijn rechtstreeks afkomstig van de jaarrekeningen van SRA-Accountantskantoren die samen 55% van het mkb bedienen.
