Horecaondernemers kunnen het zich niet langer permitteren logistieke kosten te negeren. De kosten voor logistiek nemen de komende jaren naar verwachting fors toe en horecaondernemers betalen daarvoor ongemerkt een hoge prijs. Dat zet de verdienmodellen - die al onder druk staan door alle andere fors gestegen kosten - de komende jaren verder onder druk.
Dat blijkt uit het rapport ‘Foodservicelogistiek in dichtslibbende binnensteden’ van het FoodService Instituut Nederland (FSIN) en Topsector Logistiek, dat dinsdag 14 januari 2025 wordt gepresenteerd tijdens het jaarlijkse FSIN Brunchcongres.
De ruim 52.000 eet- en drinkgelegenheden in Nederland worden gemiddeld tot wel twaalf keer per week beleverd. Om binnensteden leefbaar te houden, hanteren gemeentelijke overheden al venstertijden waarbinnen geleverd moet worden. En vanuit het oogpunt van het klimaat werken overheden toe naar zero-emissie-zones in binnensteden; locaties waar alleen nog elektrische voertuigen mogen rijden. Het was voor Topsector Logistiek aanleiding om het FoodService Instituut Nederland te vragen onderzoek te doen naar de visie van de foodservicemarkt op deze ontwikkelingen.
Logistieke uitdaging door transitie naar elektrisch rijden
De transitie naar elektrisch rijden zorgt, naast groeiende inwonersaantallen en toenemend toerisme, voor steeds meer vervoersbewegingen in steden. Elektrische voertuigen kunnen door hun gewicht minder lading meenemen dan voertuigen die rijden op fossiele brandstof. Ook de krappe venstertijden zorgen ervoor dat leveranciers en groothandels soms extra vervoer moeten inzetten om al hun klanten op tijd beleverd te krijgen. Het zorgt voor een logistieke uitdaging voor gemeenten, maar nog meer voor partijen die leveren en geleverd willen krijgen.
Als gevolg van de transitie naar elektrisch rijden en de maatregelen die gemeentelijke overheden nemen om binnensteden bereikbaar te houden, stijgen de logistieke kosten de komende jaren naar verwachting hard door. Voor leveranciers, groothandels en in hun kielzog logistiek dienstverleners ligt er een forse financiële uitdaging. Ze moeten hun wagenpark vernieuwen - elektrische voertuigen zijn flink duurder in aanschaf - en bovendien zorgen voor voldoende oplaadcapaciteit. Dat de meeste gemeenten momenteel nog eigen beleid hanteren over bijvoorbeeld het instellen van zero-emissie-zones en venstertijden, helpt de sector niet. In de transitie naar elektrisch rijden presenteert de overheid zich niet bepaald als een betrouwbare partner voor het bedrijfsleven, vinden diverse spelers in de sector.
Financiële uitdaging
Naast een logistieke uitdaging ligt er een financiële uitdaging voor de hele sector, die al flink wat uitdagingen op zijn bord heeft liggen door de gestegen inkoopkosten, personeelskosten en huisvestings- en energiekosten in de afgelopen jaren. Consumenten waren in 2024 bovendien terughoudend met hun uitgaven en besteedden minder (frequent) geld aan eten en drinken buiten de deur. Horecaondernemers hebben tot op heden weinig aandacht voor foodservicelogistiek en de kosten die dat met zich meebrengt. Dat zij uiteindelijk de prijs betalen voor toenemende logistieke kosten in de keten, realiseren zij zich onvoldoende, zo concludeert het FSIN op basis van het onderzoek. Kansen om deze kosten naar beneden te brengen, zijn er echter wel degelijk.
Kansen voor horecaondernemers
Dat vraagt wel een andere manier van denken van horecaondernemers. De markt is volop in ontwikkeling en om de komende jaren de marges op peil te houden is aandacht voor inkoop en professionalisering van de eigen organisatie van belang. Er liggen kansen voor horecaondernemers die het aantal leveringen per week omlaag brengen of gezamenlijk gaan inkopen. “Nadenken over het aantal leveringen in de week was nooit een noodzaak voor horecaondernemers”, zegt Anique Veldhuis-Grievink van het FSIN.
“Tot laat in de avond bestellen en als vanzelfsprekend de volgende dag geleverd krijgen is voor hen de normale gang van zaken, die bovendien helpt de derving goed onder controle te houden. Minder vaak leveren vraagt een betere voorbereiding en organisatie en een andere werkwijze voor veel horecazaken. Bovendien bieden groothandels het dagelijks leveren aan hun klanten als service aan, omdat de concurrentie in de markt zo groot is. Horecaondernemers voelden dus tot voor kort geen prikkel om actie te ondernemen. Door de stijgende logistieke kosten, die vanzelfsprekend ook doorberekend worden in verkoopprijzen, verandert dat. Ook de opkomst van foodretailspelers die leveren aan foodserviceondernemers, helpt daarbij. Horecaondernemers zijn een dief van hun eigen portemonnee als ze hieraan geen aandacht schenken.”
Eén ding is zeker. De ontwikkelingen binnen foodservicelogistiek vormen een uitdaging voor het verdienmodel van horecazaken. Samenwerken binnen de keten biedt kansen. Voor horecaondernemers ligt er een uitdaging om de handschoen op te pakken; om er samen met groothandels, logistiek dienstverleners en leveranciers voor te zorgen dat er in Nederland ruimte blijft voor grote en kleine horecabedrijven.
